نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مجید مداح ¹
• فرزانه صادقی ²

¹ هیات علمی / دانشگاه سمنان

² دانشجوی دانشگاه سمنان

چکیده

توهّم مالی اشاره به درک نادرست پارامترهای مالی و برآورد بیش از حد و کم‌تر از حدّ مخارج و بدهی‎های مالیاتی دارد که موجب سوگیری در تصمیم‎گیری بودجه‏ای در تمام سطوح دولت می‌شود. مقالۀ حاضر تحلیلی تجربی از برآورد شاخص توهّم مالی برای اقتصاد ایران طی دوره 1360 تا 1391 با به‌کارگیری رویکرد معادلات ساختاری در قالب مدل شاخص های چند گانه – علل چند گانه ( MIMIC ) را ارائه می‎دهد. در این راستا از متغیّرهای بار مالیاتی و سطح آموزش به‌عنوان علل و از متغیّرهای بدهی عمومی دولت، نسبت مالیات غیرمستقیم به مالیات مستقیم و نسبت مخارج مصرفی خصوصی به بدهی‌های عمومی دولت به‌عنوان پیامدهای آن استفاده شده است. نتایج حاصل از تخمین مدل نشان می‌دهد، اندازۀ بار مالیاتی با ضریب (79/0) مهم‌ترین علّت اندازۀ توهّم مالی است که سیاست گذاران سعی در پنهان کردن این بار مالیاتی از طریق توهّم بدهی‌های دولت و توهّم مخارج مصرفی بخش خصوصی نسبت به سطوح بدهی هستند. همچنین روند توهّم مالی در دورۀ تحت بررسی سیر صعودی دارد که نشان می‌دهد سیاست‌گذاران مالی طی این سال‌ها از تدابیر توهّم مالی به-منظور تحریف ادراکات مالیات دهندگان از بار مالیاتی بهره برده‌اند.

کلیدواژه‌ها

• توهَم مالی
• بار مالیاتی
• معادلات ساختاری
• مدل شاخص‎های چندگانه - علل چندگانه
• اقتصاد ایران

عنوان مقاله [English]

Survey of the Trends of Fiscal Illusion Index for Iranian Economy (Multiple Indicators-Multiple Causes Model)

نویسندگان [English]

• Majid madah ¹
• Farzaneh Sadeqi ²

¹ Faculty of Semnan university

² Student of Semnan university

چکیده [English]

Fiscal illusion refers to a systematic misperception of fiscal parameters and an associated pattern of over - and under-estimation of expenditure and taxation liabilities which makes biases in budgetary decisions at all levels of government. This paper provides the empirical analysis of the estimates of fiscal illusion index for Iranian economy over the period of 1981 to 2012 employing a structural equation model approach in framework of Multiple Indicators Multiple Causes (MIMIC). In this regard, have been used tax burden and level of education as causes and public debt, the ratio of direct tax to indirect tax and the ratio of private consumption to public debt as indicators of fiscal illusion. The results from model estimation show that tax burden is the most important factor for explanation of fiscal illusion by coefficient of (0.79). Policy makers attempt to ‘conceal’ the real tax burden by means of delusion of public debt illusion and private spending to the levels of public debt. Also size of fiscal illusion has upward trend that indicatives policy makers usually exploit fiscal illusion stratagems to distort taxpayers’ perceptions of their tax burdens.

کلیدواژه‌ها [English]

• Fiscal Illusion
• Tax burden
• Structural Equation Modelling (SEM)
• Multiple Indicators Multiple Causes (MIMIC)
• Iranian Economy