نوع مقاله : مقاله مستخرج از رساله دکتری

نویسندگان

• محمود پیرزادی ¹
• مسعود صوفی مجیدپور ²
• محمود محمودزاده ²

¹ گروه اقتصاد، واحد فیروزکوه، دانشگاه آزاد اسلامی، فیروزکوه، ایران

² گروه اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد فیروزکوه، فیروزکوه، ایران.

چکیده

توسعه شمول مالی در ایران مستلزم این است که آیا آثار سرریز فضایی بین مناطق وجود دارد یا خیر؟ در این مقاله آثار فضایی شمول مالی بر نابرابری درآمد در استان‌های ایران برآورد گردید. برای اندازه‌گیری شاخص شمول مالی استان‌ها از روش تحلیل مولفه اصلی دو مرحله‌ای استفاده شد. آثار محلی و سرریز شمول مالی بر نابرابری درآمد در استان‌های ایران با بهره‌گیری از روش‌های خطای فضایی، وقفه فضایی، خودهمبستگی فضایی و دوربین فضایی برآورد گردید. بدین منظور از داده‌های 31 استان ایران در دوره 1400-1390 جمع‌آوری شد. نتایج نشان داد شاخص شمول مالی در هیچ یک از استان‌ها وضعیت مناسبی ندارد. این شاخص در استان تهران در سطح متوسطی و در30 استان دیگر در سطح پایین قرار دارند. نتایج تخمین مدل‌های فضایی بیانگر آن است که شمول مالی اثر منفی و معنادار بر ضریب جینی در استان‌های ایران دارد. در دو مدل‌ وقفه فضایی و دوربین فضایی اثر ضریب جینی با وقفه مکانی (ρ) مثبت و معنادار بوده که نشان می‌دهد با افزایش ضریب جینی در یک استان، توزیع درآمد در استان‌های همسایه بدتر می‌شود. اثر محلی شمول مالی بر نابرابری درآمدی نیز در استان‌های ایران منفی و معنادار است. هم‌چنین آثار سرریز فضایی شمول مالی بر ضریب جینی تنها در مدل‌ وقفه فضایی منفی و معنادار و در دو مدل‌ دیگر منفی اما غیرمعنادار است. بنابراین اثر منفی شمول مالی بر نابرابری درآمدی به صورت محلی تایید می‌شود، اما آثار سرریز آن پایدار نیست. اثر تورم و درآمد سرانه بر ضریب جینی نیز در تمامی مدل‌ها مثبت و معنادار هستند. بنابراین پیشنهاد می‌شود سیاست‌گذار به توسعه زیرساخت‌ها و ارتقای شبکه خدمات مالی بخصوص در مناطق کم‌برخوردار توجه ویژه داشته باشد.

کلیدواژه‌ها

• شمول مالی
• نابرابری درآمد
• آثار محلی و سرریز
• تحلیل مولفه اصلی
• استان‌های ایران

موضوعات

• اقتصاد مالی

عنوان مقاله [English]

The spatial effects of financial inclusion on income inequality: A cross-provincial analysis

نویسندگان [English]

• Mahmood pirzadi ¹
• Masoud Soufimajidpour ²
• mahmod mahmodzadeh ²

¹ Department of Economics, Firuzkuh Branch, Islamic Azad University, Firuzkuh, Iran

² Department of Economics, Islamic Azad University, Firuzkuh Branch, Firuzkuh, Iran.

چکیده [English]

The development of financial inclusion in Iran requires whether there are spatial spillover effects between regions? In this paper, the spatial effects of financial inclusion on income inequality in the provinces of Iran were estimated. A two-stage principal component analysis method was used to measure the financial inclusion index of the provinces. The local and spillover effects of financial inclusion on income inequality in the provinces of Iran were estimated using spatial error, spatial lag, spatial autocorrelation, and spatial durbin methods. For this purpose, data from 31 provinces of Iran were collected during the period 2011-2021. The results showed that the financial inclusion index is not in a good condition in any of the provinces. This index is at a moderate level in Tehran province and at a low level in 30 other provinces. The results of the estimation of spatial models indicate that financial inclusion has a negative and significant effect on the Gini coefficient in the provinces of Iran. In both spatial lag and spatial durbin models, the effect of the Gini coefficient with spatial lag (ρ) is positive and significant, which indicates that as the Gini coefficient increases in a province, income distribution in neighboring provinces is getting worse. The local effect of financial inclusion on income inequality is also negative and significant in Iranian provinces. Also, the spatial spillover effects of financial inclusion on the Gini coefficient are negative and significant only in the spatial lag model and negative but insignificant in the other two models. Therefore, the negative effect of financial inclusion on income inequality is confirmed locally, but its spillover effects are not sustainable. The effects of inflation and per capita income on the Gini coefficient are also positive and significant in all models. Therefore, it is suggested that policymakers pay special attention to developing infrastructure and improving the financial services network, especially in underserved areas.

کلیدواژه‌ها [English]

• Financial Inclusion
• Income Inequality
• local effects and spillovers
• Principal Component Analysis
• Provinces of Iran