نوع مقاله : مقاله مستخرج از رساله دکتری

نویسندگان

• علی مفتخری ¹
• محمد جعفری ²
• اسمعیل ابونوری ³
• یونس نادمی ⁴

¹ دانشجوی اقتصاد، گروه اقتصاد، دانشکده ی علوم اقتصادی و اداری، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران

² دانشیار اقتصاد، گروه اقتصاد، دانشکده ی علوم اقتصادی و اداری، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران

³ استاد اقتصاد، گروه اقتصاد، دانشکده ی اقتصاد،مدیریت و علوم اداری، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران

⁴ استادیار اقتصاد، دانشکده ی علوم انسانی، دانشگاه آیت اله بروجردی (ره) بروجرد، بروجرد، ایران

چکیده

اگر چه پدیده فرار مغزها خصوصاً در چند ده‌ساله اخیر به‌صورت معضلی به ویژه برای کشورهای درحال‌توسعه درآمده و عوامل و متغیرهای بسیاری از جمله عوامل سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، که به عنوان نیروهای جاذبه و دافعه عمل می‌کنند، بر پدیده فرار مغزها در کشورهای مختلف تأثیر‌گذار است، اما واکاوی اثرات نابرابری جنسیتی بر فرار مغزها می‌تواند پدیده مهاجرت نخبگان را بهتر مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد. یکی از مهمترین تحولات مهاجرتی در دهه‌های اخیر وجود آمارهای بالای زنان به ویژه قشر نخبگانی آنان در کشورهای در حال توسعه در فرآیند مهاجرتی و افزایش مهاجرت زنان است، که پدیده مهاجرت را به فرآیندی جنسیتی بدل نموده است، که زنانه شدن مهاجرت نامیده می‌شود. مهاجرت زنان می‌تواند یک راه‌حل برای فرار از محدودیت‌ها و کمبودهای تحمیل شده ساختاری و خانوادگی و نیز فرار از نوعی کنترل اجتماعی و تبعیض جنسیتی و همچنین پیش‌داوری‌های موجود در جوامع مبدأ باشد و نیز امکان اشتغال در کارهایی که به طور اجتماعی در جامعه مبدأ محدودیت داشته را فراهم کند. بنابراین هدف از پژوهش حاضر بررسی تاثیر نابرابری جنسیتی بر فرار مغزها در 40 کشور در حال توسعه طی سال‌های 2018-2002 است. بدین منظور از روش گشتاورهای تعمیم‌یافته استفاده شده است. نتایج برآورد مدل نشان می‌دهد شاخص نابرابری جنسیتی تأثیری غیرخطی بر فرار مغزها داشته است. شاخص نابرابری جنسیتی در سطوح پایین آن تاثیری منفی بر فرار مغزها برجای گذاشته است اما افزایش سطح شاخص نابرابری جنسیتی و عبور آن از سطح آستانه‌ 0/618 ، موجب تشدید فرار مغزها شده است. بنابراین تشدید نابرابری جنسیتی عاملی در جهت افزایش مهاجرت نخبگان از کشورهای در حال توسعه محسوب می‌شود که لازم است سیاستگزاران در راستای کاهش نابرابری‌های جنسیتی اقدامات لازم را اتخاذ نمایند. از طرفی هر کدام از متغیرهای موجود در مدل تأثیری متفاوت بر فرار مغزها داشته است؛ که برخی سبب کاهش و برخی سبب تشدید مهاجرت نخبگان می‌گردد. وقفه اول فرار مغزها و آزادی بیان اثری مثبت بر فرار مغزها از کشورهای در حال توسعه داشته و کنترل فساد و ثبات سیاسی اثری منفی بر فرار مغزها و مهاجرت نخبگان داشته است.

کلیدواژه‌ها

• فرار مغزها
• نابرابری جنسیتی
• کشورهای در حال توسعه
• مدل پانل دیتا

موضوعات

• اقتصاد بخش عمومی و نهادهای مالی

عنوان مقاله [English]

Investigating the effects of gender inequality on brain drain in developing countries

نویسندگان [English]

• Ali Moftakhari ¹
• Mohammad Jafari ²
• Esmaiel Abounoori ³
• Younes Nademi ⁴

¹ Student of Economics, Department of Economics, Faculty of Economics and Administrative Sciences, Lorestan University, Khorramabad, Iran.

² Associate Professor of Economics, Department of Economics, Faculty of Economics and Administrative Sciences, Lorestan University, Khorramabad, Iran

³ Professor of Economics, Department of Economics, Faculty of Economics, Management and Administrative Sciences, Semnan University, Semnan, Iran.

⁴ Assistant Professor of Economics, Department of Economics, Faculty of Humanities, Ayatollah Boroujerdi University Boroujerd, Boroujerd, Iran.

چکیده [English]

However, the phenomenon of brain drain, especially in recent decades, has become a problem especially for developing countries and many factors and variables, including political, social, economic factors, which act as gravitational and repulsive forces, on the phenomenon of brain drain in countries. It is different, but analyzing the effects of gender inequality on brain drain can better analyze the phenomenon of elite migration. One of the most important migration developments in recent decades is the existence of high statistics of women, especially their elite in developing countries in the process of migration and increasing women's migration, which has turned the phenomenon of migration into a gender process, called migration feminization. . Women's migration can be a solution to escape the constraints and shortcomings imposed on the structure and family, as well as escape from a kind of social control and gender discrimination, as well as prejudices in the communities of origin, and the possibility of employment in jobs that Provide a limited community in the community of origin. Therefore, the purpose of this study is to investigate the impact of gender inequality on brain drain in 40 developing countries during the years 2002-2008. For this purpose, the generalized torque method has been used. The results of model estimation show that gender inequality index has a nonlinear effect on brain drain. Gender inequality index at its low levels has a negative effect on brain drain, but increasing the level of gender inequality index and crossing the threshold level of 0.618, has intensified brain drain. Therefore, the intensification of gender inequality is a factor in increasing the migration of elites from developing countries, and policymakers need to take the necessary measures to reduce gender inequalities. On the other hand, each of the variables in the model had a different effect on brain drain; Some of which reduce and some of which increase the migration of elites. The first stop of brain drain and freedom of expression had a positive effect on brain drain from developing countries, and the control of corruption and political stability had a negative effect on brain drain and elite migration.

کلیدواژه‌ها [English]

• Brain drain
• Gender inequality
• Developing countries
• Panel data model