نوع مقاله : مقاله مستخرج از رساله دکتری

نویسندگان

• ریحانه عرب پور ¹
• عبدالمجید جلائی اسفندآبادی ²
• مهدی نجاتی ³

¹ دانشگاه شهید باهنر کرمان

² رییس دانشکده اقتصاد دانشگاه باهنر کرمان

³ عضو هیئت علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان

چکیده

با توجه به بحران کمبود آب، منابع آبی و مصرف بهینه این منابع از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند. اثرات کمبود آب بر همه کشورها یک تهدید جهانی محسوب می‌شود و موضوع آب به عرصه همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی تبدیل شده است. در این پژوهش انتقال آب بین بخش‌های اقتصادی از کانال بهره‌وری دیده شده است و تاثیری که تکانه بهره‌وری می‌تواند بر جابجائی عوامل تولید، تغییر تولید و تراز تجاری داشته باشد مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین در این مقاله از مدل ترکیبی IMPACT جهت شبیه سازی آب و تعادل جزئی کشاورزی و از نرم افزار GEMPACK استفاده شده است. برای رسیدن به اهداف مطالعه تغییراتی در مدل به وجود آمده و معادلات تغییر یافته به کدهای اصلی مدل، که بر اساسGTAP-E مشخص شده اضافه گردید. تغییر در مدل به گونه‌ای است که بتوان تغییرات ساختاری بین بخش‌های اقتصادی را نیز مشخص نمود. لازم به ذکر است، یکی از کانال‌هایی که در این پژوهش برای توجیه انتقال آب بین مناطق جغرافیائی (کشورهای هم‌مرز ) مورد توجه قرار گرفته است تفاوت معنی‌دار تغییرات ساختاری بین کشورها بوده است که می‌تواند پتانسیل لازم برای انتقال آب را توجیه نماید. همچنین با توجه به اینکه بهره‌وری یکی از مهم‌ترین متغیرهای اثرگذار در مجموعه اقتصاد است، می‌تواند بخش واقعی اقتصاد را به شکل‌های مختلفی تحت تاثیر قرار ‌دهد. همچنین تاثیر تکانه مثبت بهره‌وری کل عوامل تولید بر یکی از شاخص‌های کلیدی اقتصاد یعنی تغییرات ساختاری مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاکی از آن است که تکانه بهره‌وری به طور متوسط رشد به کارگیری نیروی کارماهر و غیرماهر در بخش‌های اقتصادی را کاهش داده و در کنار آن تقاضای سرمایه را به طور متوسط افزایش داده است. بنابراین تکانه تعریف شده زمینه را برای تغییرات ساختاری در ایران به خوبی فراهم می‌کند. همچنین تکانه بهره‌وری مثبت به دلیل اینکه نوع تخصیص منابع را در بخش‌های اقتصادی متاثر می‌سازد می‌تواند بر تقاضای آب در بخش‌های اقتصادی نیز تاثیرگذار باشد. در این پژوهش برای پاسخ به دو سوال تحقیق از مدل‌های تعادل عمومی قابل محاسبه استفاده شده است. یکی از ویژگی‌های مدل‌های تعادل عمومی این است که تاثیر یک تکانه را در ساختار معادلات همزمان برای بخش‌ها و با وجود نهاده‌های مختلف تولید مورد توجه قرار می‌دهد. نتایج شبیه‌سازی مدل با تکانه بهره‌وری 0.6درصد برای ایران و سایر نقاط جهان نشان داد که در بخش‌های اقتصادی تغییرات ساختاری نامتعارف از طریق تغییر در تقاضا برای نیروی‌کار و سرمایه اتفاق می‌افتد؛ این فرآیند در صورتی اتفاق می‌افتد که رشد اقتصادی با الگویی نا متوازن و ناپایدار شکل بگیرد. از طرف دیگر مدلی با تکانه بهره‌وری 0.6درصد برای ایران و کشورهای هم‌مرز وسایر نقاط جهان شبیه‌سازی شده است، نتایج این شبیه‌سازی نشان داد که با توجه به تاثیر متفاوت این تکانه بر تقاضای آب در بخش‌های مختلف اقتصادی، پتانسیل انتقال آب بین ایران و کشورهای هم‌مرز وجود دارد. اگر به این مساله از دریچه همگرایی‌های اقتصادی توجه گردد می‌تواند در سیاست‌گذاری‌های آب، موثر واقع شود. بنابراین یکی از استراتژی‌های مناسب برای رسیدن به استفاده بهینه از آب بررسی امکان انتقال آب بین مرزهای جغرافیایی است.

کلیدواژه‌ها

• انتقال آب
• تغییرات ساختاری
• مدل‌های تعادل عمومی قابل محاسبه CGE

موضوعات

• اقتصاد کلان

عنوان مقاله [English]

Investigating the effect of productivity shock on structural changes and water transfer potential between Iran and neighboring countries

نویسندگان [English]

• reyhaneh arabpour ¹
• Abdolmajid Jalaee ²
• mehdi nejati ³

¹ shahid bahonar university

² shahid bahonar university

³ shahid bahonar university

چکیده [English]

Due to the water shortage crisis, water resources and optimal consumption of these resources are of great significance. The effects of water scarcity on all countries are a global threat, and the issue of water has been considered regional and international cooperation. The present study aims to investigate water transfer between economic sectors through the productivity channel and the effect of productivity shock on production factors, production changes, and trade balance. In this regard, the ninth version of the GTAP database and IMPACT, a combined model of water simulation and partial agricultural equilibrium, were used to analyze the productivity shock on structural changes and water transfer between Iran and neighboring countries. Subsequently, changes were made in the model to identify the structural changes between economic sectors, and the modified equations were added to the main code of the model based on GTAP-E. In the present study, structural changes were investigated to justify the transfer of water between geographical areas (border countries). Accordingly, significant differences were observed in structural changes between countries that could justify the potential for water transfer. As one of the most important variables affecting the economy, productivity can affect the real sector of the economy in many ways. Moreover, the effect of the positive shock of total factor productivity on structural changes was examined. The results showed that the productivity shock reduces the average growth of skilled and non-skilled laborers in economic sectors, increasing the capital demand on average. Therefore, the defined shock provides a basis for structural changes in Iran. Also, the positive shock of productivity can affect the demand for water in the economic sector due to its effect on allocating resources in the economic sector. In this paper, computable general equilibrium models were used to answer two research questions. One of the characteristics of general equilibrium models is that it considers the effect of a shock on the structure of simultaneous equations for segments and despite different production inputs. The results of the 0.6% productivity simulation model for Iran and the rest of the world showed that in the economic sector, structural changes occur through changes in demand for labor and capital. This process occurs if economic growth is shaped by an unbalanced and unstable pattern. On the other hand, a model with a production efficiency of 0.6 percent has been simulated for Iran and neighboring countries and the rest of the world. This simulation showed that due to various effects of this impulse on water demand in different economic sectors, there is the potential for water transfer between Iran and neighboring countries. Based on economic convergence, this process can be effective in water policy. Therefore, one of the appropriate strategies to achieve optimal water use is to examine the possibility of water transfer between geographical borders.

کلیدواژه‌ها [English]

• Water transfer
• structural changes
• computable general equilibrium models CGE