نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سیده سمانه راعی ¹
• نظر دهمرده قلعه نو ²

¹ دانشجوی دکتری اقتصاد کشاورزی، گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده‌ی اقتصاد و مدیریت، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

² استاد اقتصاد، گروه علوم اقتصادی، دانشکده‌ی اقتصاد و مدیریت، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

چکیده

معرفی:
یکی از مهم‌ترین مشکلات کشورهای در حال توسعه، تک محصولی بودن و وابستگی اقتصاد آنها به صدور مواد خام و اولیه است که آثاری منفی در ساختار اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و حتی فرهنگی برجای گذاشته است. صادرات غیرنفتی متکی بر اقتصاد دانش‌بنیان، اهمیت ویژه‌ای در امنیت اقتصادی و صادرات پایدار و غیر خام دارد.
 
متدولوژی:
برای بررسی . صادرات غیرنفتی  بر اقتصاد دانش بنیان، از محورهای اقتصاد دانش‌بنیان که شامل رژیم اقتصادی و نهادی(EIR)، آموزش و توسعه منابع انسانی(ET)، زیر‌ساخت‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) و سیستم ابداعات و نوآوری(ITA) استفاده شده است. که هدف اصلی این تحقیق بررسی اقتصاد دانش بنیان بر صادرات غیرنفتی ایران با استفاده از داده‌های سری زمانی سال‌های (1357-1395) و مدل خود توضیح با وقفه توزیعی است.
 
یافته ها:
براساس نتایج بدست آمده شاخص آموزش و توسعه منابع انسانی (ET) در کوتاه مدت بیشترین تأثیر مثبت را بر صادرات غیر‌نفتی ایران داشته است، که این مسئله می‌تواند نشان‌دهنده این باشد که در واقع سرمایه‌گذاری در زمینه آموزش و توسعه منابع انسانی توانسته است در کوتاه مدت منجر به افزایش صادرات غیر‌نفتی در ایران شود، بعلاوه شاخص ابداعات و نوآوری (ITA) اثرگذارترین عامل در بلندمدت بر صادرات غیر نفتی ایران است و دارای تأثیر منفی و معنی‌داری می‌باشد. شاید بتوان گفت که مقالات علمی و اختراعات ثبت شده، نتوانسته است با بخش‌های اقتصاد و صنعت کشور ارتباط برقرار کنند. در رابطه با اثر منفی و معنی‌دار شاخص رژیم اقتصادی و نهادی (EIR) بر صادرات غیر‌نفتی که دارای کمترین تأثیر در کوتاه‌مدت و بلندمدت در میان شاخص‌های اقتصاد دانش‌بنیان بر صادرات غیرنفتی بوده است، می‌توان این گونه بیان نمود که حضور و رقابت تولید‌کنندگان داخلی در عرصه بازارهای بین‌المللی با توجه به بافت نیمه‌سنتی صادرات و بهره‌وری وکیفیت پایین آن، می‌تواند اثر معکوسی بر صادرات غیر‌نفتی ایران داشته باشد. در رابطه با شاخص فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) بر صادرات غیر‌نفتی می‌توان بیان نمود، که این شاخص درکوتاه‌مدت و بلندمدت توانسته است اثر مثبت و معنی‌داری بر صادرات غیر نفتی ایران داشته باشد به این دلیل که در این زمینه در طی سالیان متمادی پیشرفت‌های چشمگیری در این زمینه شده است.
 
نتیجه:
با توجه به تأثیر منفی و معنی‌دار شاخص ابداعات و نوآوری (ITA) و تأثیر مثبت و معنی‌دار شاخص آموزش و توسعه منابع -انسانی(ET) در کوتاه‌مدت و بلندمدت بر صادرات غیر‌نفتی ایران پیشنهاد می‌شود محققین و مخترعین کشور را به انجام طرح‌های تحقیقاتی که مورد نیاز بخش‌های مختلف اقتصادی است ترغیب کنند و تسهیلات ویژه را در اختیار آن‌ها قرار دهند. همچنین با تأثیر شاخص رژیم اقتصادی و نهادی (EIR) بر صادرات غیر‌نفتی که دارای کمترین تأثیر در بلندمدت بر صادرات غیرنفتی بوده است، پیشنهاد می‌گردد که با تغییر بافت نیمه‌سنتی صادرات ایران به سیستمی مدرن زمینه آزاد سازی تجاری را برای صادرات محصولات غیر‌نفتی ایران با استفاده از روش‌های علمی و روز دنیا فراهم شود.

کلیدواژه‌ها

• اقتصاد دانش بنیان
• صادرات غیر نفتی
• مدل خود توضیح با وقفه توزیعی
• آزمون کرانه‌ها

موضوعات

• اقتصاد توسعه و برنامه ریزی

عنوان مقاله [English]

The impact of the knowledge-based economy on Iran non-oil export

نویسندگان [English]

• seyedeh samaneh raei ¹
• nazar dahmardeh ²

¹ Seyedeh Samaneh Raei, PhD student in Agricultural Economics, Department of Agricultural Economics, Faculty of Economics and Management, Sistan and Baluchestan University, Zahedan, Iran

² Nazar Dahmardeh Ghaleh No , Professor of Economics, , Department of Economics, Faculty of Economics and Management, Sistan and Baluchestan University, Zahedan, Iran.

چکیده [English]

INTRODUCTION
Two of the most important problems in developing countries  are single product and their economic dependence on the export of raw materials which have had negative effects on the economic, political, social and even cultural structure. Non-oil exports based on knowledge-based economy  have special importance in economic security and sustainable  ,non-raw exports.
 
METHODOLOGY
For this purpose, to investigate knowledge-based economy axes  Economic Incentive and Institutional Regime (EIR),  Education and Training (ET),  Information and Communications Technologies (ICT) and Innovation and Technological Adoption (ITA) have been used. The main objective of this research is to study the impact of knowledge-based economy on non-oil exports of Iran according to the approach of resistance economy, by using time series data for the years (2016 - 1978 ) and auto regressive distributed Lag method.
 
FINDINGS
Based on the results, in the short-term  Education and Training index (ET) had the most positive impact on Iran's non-oil exports, which could indicate that investing in training and human resources development has led to  increasing non-oil exports  of Iran in the short-term. In addition, Innovation and Technological Adoption index (ITA) is the most influential factor on Iranian non-oil exports in the long-term and has a significant negative impact. It can be said that Scientific papers and patents could not communicate with the economy and  industrial sector of the country.Regarding the negative and significant effect of EIR,which has the least effect on Iran non-oil exports in both short and long run, it   can be stated that the presence and competition of domestic producers in the international market, due to the semi- traditional export texture and its low productivity and quality, can have an adverse effect on Iran's non-oil exports. Regarding the impact of Information and Communication Technology index (ICT) on non-oil exports, it can be said that this index in short and long -term has had a positive and significant effect on non-oil exports of Iran because of considerable progress in this field over the years.
 
CONCLUSION
considering the negative and significant impact of  Innovation and Technological Adoption (ITA) and the positive and significant impact of Education and Training (ET)  in short and long term on Iran's non-oil exports, it is suggested that the researchers and inventors of the country  should be encouraged to undertake research projects  according to different economic sectors requirements  as well as providing them with special facilities.  As Economic Incentive and Institutional Regime Index (EIR)  have the least long- term impact on non-oil exports, it is suggested ,by changing the semi -traditional context of Iranian exports to a modern system,  a commercial liberalization basis for exporting non- oil products to Iran  is provided through using modern scientific methods.

کلیدواژه‌ها [English]

• : knowledge-based economy
• non-oil export
• Auto Regressive Distributed Lag method
• Bound test