نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی گروه اقتصاد/ دانشگاه مازندران

2 عضو هیات علمی گروه اقتصاد/دانشگاه مازندران

3 دانشجوی کارشناسی ارشد/ دانشگاه مازندران

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی مخارج مصرفی خانوارهای شهری در پنچ گروه عمده غذایی (نان و غلات، گوشت، لبنیات و تخم مرغ، میوه ها و خشکبار، انواع سبزی و حبوبات) و استخراج معیار تغییرات جبرانی در جهت ارزیابی زیان رفاهی می‌باشد. برای این منظور پارامترها در سیستم تقاضای تقریبا ایده‌آل (AIDS) بر اساس داده‌های بودجه خانوار شهری استان‌های کشور (93-1382) در قالب داده‌های تابلویی با روش رگرسیون‌های به ظاهر نامرتبط برآورد شد. نتایج نشان می‌دهد که مطابق با انتظارات نظری، کشش قیمتی گروه‌های مصرفی به جزء گروه میوه‌ها و خشکبار منفی بوده و اندازه‌ی حساسیت در استان‌های مختلف، متفاوت است. بر اساس کشش درآمدی گروه‌های نان و غلات و گوشت جزء کالاهای ضروری و گروه‌های لبنیات و تخم‌مرغ، میوه‌ها و خشکبار، انواع سبزی و حبوبات جزء کالاهای لوکس محسوب می‌شود.
محاسبه‌ی زیان رفاهی ناشی از تغییرات قیمت مواد غذایی با استفاده از معیار تغییر جبرانی (مثبت) نشان داد که طی دوره‌ی مورد بررسی خانوارها بدلیل افزایش قیمت مواد غذایی با کاهش رفاه مواجه شده اند. اندازه معیار محاسباتی تغییر جبرانی نشان می‌دهد که بطور متوسط خانوارها در استان تهران با 23 درصد و استان قم با 14 درصد به ترتیب از بالاترین و پایین‌ترین سطح در زیان رفاهی برخوردارند. به نحوی‌که در هر سال لازم است تا خانوارها در استان تهران و قم بطور متوسط به ترتیب معادل 5208093 و 2427796 ریال جبرانِ درآمد شوند تا در سطح مطلوبیت سال ماقبل قرار گیرند. همچنین رابطه‌ی یک به یکی بین تورم و معیار محاسباتیِ زیان رفاهی در استان‌های کشور ... (250 کلمه!!)

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Welfare Loss of Rising Food Prices: Application of Panel- SURE Regression in Iranian Provinces

نویسنده [English]

  • shahryar zaroki 2

چکیده [English]

The aim of the present study is to evaluate the expenses of urban households in the provinces of Iran using the Almost Ideal Demand System (AIDS) based on the Panel Data method and extracting price and income elasticities in five food groups which possess a high degree of importance in the households ' food basket (bread and grains, meat, dairy and eggs, fruits and dried fruit, vegetables and legumes), and also extracting the Compensating Variation (CV) index in order to evaluate the welfare loss among these households. The results obtained from pattern analysis using the Seemingly Unrelated Regression (SUR) method for the budget data of the families in various provinces of the Iran from 2003 to 2014 revealed that the price elasticity of all the food groups except the fruit and dried fruit group is based on theoretical and negative expectations and there are different sensitivities to price variations for these food groups in different provinces. Also, based on the income elasticity, bread and grains and meat groups are considered necessity goods, and dairy and eggs, fruit and dried fruit, and vegetables and legumes groups are among luxury goods. The calculation of Compensating Variation also indicates that the households face a welfare loss as a result of the increase in the price of food. In average, the housholds in Tehran Province have the highest, and the families in Qom Province have the lowest welfare loss rates with 23 and 14 percent respectively. Also, a .... (250 Word!)

کلیدواژه‌ها [English]

  • Urban Households
  • Welfare Loss
  • Almost Ideal Demand System (AIDS)
  • Panel-SURE
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران. شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی در مناطق شهری ایران. سال­های 93-1384.## پژویان، جمشید و سید محمد مهدی احمدی. (1393). برآورد کشش­های قیمتی و درآمدی گروه­های مصرفی خانوارهای شهری با استفاده از سیستم تقاضای ایده­آل مبتنی بر داده­های تابلویی. فصلنامه علوم اقتصادی، 8(26): 31-13. ##پناهی، علیرضا. (1375). تحلیل رفتار مصرفی در مناطق شهری: کاربرد سیستم تقاضای تقریباً ایده­آل مورد ایران. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز. ##جانستون، جک و جان دیناردو. (1389). روش­های اقتصادسنجی. ترجمه علی­اکبر خسروی­نژاد و فریدون اهرابی، چاپ دوم. همدان: انتشارات نور علم. ##حکمتی فرید، صمد، سلیمان فیضی و نفیسه سعادت. (1395). تأثیر افزایش قیمت
گروه­های مختلف کالایی بر رفاه خانوارهای روستایی کشور بر مبنای سیستم مخارج خطی. فصلنامه مدلسازی اقتصادی. 10(11): 106-89. ##خسروی­نژاد، علی­اکبر و ابراهیم صیامی عراقی. (1391). برآورد تغییرات رفاهی
مصرف­کنندگان در ایران با استفاده از شاخص درست هزینه زندگی. فصلنامه مدلسازی اقتصادی. 6(4): 74-57. ##خسروی­نژاد، علی­اکبر، فرهاد خداداد­کاشی و زهرا صحبتی. (1392). ارزیابی افزایش قیمت مواد­ غذایی بر رفاه خانوارهای شهری ایران. فصلنامه­ی راهبرد اقتصادی. 2 (4): 93-73. ##سوری، علی. (1394). اقتصادسنجی مقدماتی و پیشرفته. جلد 1 و 2، چاپ سوم. تهران: نشر فرهنگ­شناسی. ##صامتی، مجید و سعیده ایزدی. (1393). اثر هزینه­های رفاهی تورم بر دهک­های هزینه­ای مختلف خانوارهای شهری استان اصفهان. فصلنامه­ی پژوهش­های اقتصادی، ایران، 19 (59): 152-117. ##فلاحی، فیروز، پرویز محمدزاده و صمد حکمتی فرید. (1392). بررسی آثار رفاهی افزایش قیمت گروه­های کالایی در خانوارهای شهری کشور. مجله­ی تحقیقات اقتصادی. 48 (2): 150-131. ##قهرمان­زاده، محمد، محمدباقر ضیائی، اسماعیل پیش­ بهار و قادر دشتی. (1394). اندازه­گیری تأثیر افزایش قیمت مواد غذایی بر رفاه خانوارهای شهری ایرانی. فصلنامه تحقیقات اقتصاد کشاورزی. 9(4): 119-97. ##گجراتی، دامودار. (1392). مبانی اقتصادسنجی. ترجمه­ی حمید ابریشمی. جلد 2. چاپ نهم. تهران: انتشارات دانشگاه تهران. ## لیانی، قاسم و عبدالکریم اسماعیلی. (1394). تعیین میزان آسیب­پذیری خانوارهای شهری ناشی از افزایش قیمت مواد غذایی وارداتی در ایران. فصلنامه­ی تحقیقات اقتصاد کشاورزی. 7 (3): 127-109. ##مرکز آمار ایران. نتایج تفصیلی از هزینه و درآمد خانوارهای شهری. سال­های 93-1382. ##وفرستی، محمد. (1391). ریشه واحد و هم­جمعی در اقتصادسنجی. چاپ چهارم. تهران: انتشارات فرهنگی رسا. ##هژبر کیانی، کامبیز و فرنوش حاجیها. (1390). آثار رفاهی اجرای سیاست حمایتی هدفمند در تأمین امنیت غذایی اقشار آسیب­پذیر. فصلنامه­ی اقتصاد کاربردی. 7: 57-23. ##
Akbari, A., M.B. Ziaei & M. Ghahremanzadeh. (2013). Welfare Impacts of Soaring Food Prices on Iranian Urban Households: Evidence from Survey Data. International Journal of Business and Development Studies, 5(1),23-38. ##Azzam, A.M. & B. Rettab. (2012). A Welfare Measure of Consumer Vulnerability to Rising Prices of Food Imports in the UAE. Food Policy, 37(5), 554-560. ##Baum, C.F. (2006). An Introduction to Modern Econometrics Using Stata. Brighton Massachusetts  Press. ##Buse, A. (1994). Evaluating the Linearized almost Ideal Demand System. American Journal of Agricultural Economics, 76(1): 781-793. ##Deaton, A. & J. Muellbauer. (1980). An Almost Ideal Demand System. The American Economic  Review, 70(3), 312-326. ##Dybczak, K., P. Tóth & D. Vonka. (2014). Effects of Price Shocks on Consumer Demand: Estimating the QUAIDS Demand System on Czech Household Budget Survey Data. Finance a  Uver, 64(6): 476-500. ##Friedman, J. & J. Levinsohn. (2002). The Distributional Impacts of Indonesia's Financial Crisis on Household Welfare: A "Rapid Response" Methodology. World Bank Economic Review, 16(3): 397-424. ##Osei-Asare, Y.B. & M. Eghan. (2013). Food Price Inflation and Consumer Welfare in Ghana. International Journal of Food and Agricultural Economics, 1(1): 27-39. ##Pons, N. (2011). Food and Prices in India: Impact of Rising Food Prices on Welfare. Centre De Sciences Humaines, Delhi, India. ##Tefera, N., M. Demeke & S. Rashid. (2012). Welfare Impacts of Rising Food Prices in Rural Ethiopia: A Quadratic Almost Ideal Demand System Approach. International Association of Agricultural Economists (IAAE) Triennial Conference, Brazil, 1-47. ##Weber, R. (2015). Welfare Impacts of Rising Food Prices: Evidence from India. In 2015 Conference, August, 9-14. ##Zellner, A. (1962). An Efficient Method of Estimating Seemingly Unrelated Regressions & Tests for Aggregation Bias. Journal of the American statistical Association, 57(298): 348-368. ##