نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه تبریز

چکیده

بررسی وضعیت پایداری محیط زیست از جمله مسائلی است که برای رسیدن به توسعه پایدار بسیار حائز اهمیت است. به این منظور در مطالعه حاضر پایداری محیط زیست برخی از استان‌های کشور با استفاده از دو روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و تاپسیس (TOPSIS) در سال‌های 1385 و 1390 مورد ارزیابی و مقایسه قرار گرفته است. بر اساس نتایج حاصل از روش تحلیل سلسله مراتبی، پایدارترین و ناپایدارترین استان‌های کشور در سال 1385 استان‌های کرمانشاه و مرکزی و در سال 1390 استان‌های آذربایجان شرقی و کرمان می‌باشند. در عین حال نتایج روش تاپسیس بیانگر این نکته است که در سال 1385 استان‌های گلستان و اردبیل و در سال 1390 استان‌های گلستان و کرمان به ترتیب پایدارترین و ناپایدارترین استان‌های کشور بوده‌اند. نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهد با وجود این‌که هر دو روش تحلیل سلسله مراتبی و تاپسیس در اولویت‌بندی استان‌های کشور روش‌های مناسبی هستند، منتها نتایج روش تحلیل سلسله مراتبی از دقت و اطمینان بالاتری برخوردار بوده و این روش به عنوان روش مطلوب‌ پیشنهاد می‌گردد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Ranking the environmental sustainability in selected Iranian provinces: A comparison of AHP and TOPSIS methods

نویسندگان [English]

  • Firouz Fallahi
  • Mohammad Bagher Beheshti
  • Seyedeh Asra Marashi

چکیده [English]

It is important to assess the environmental sustainability in order to achieve the goal of sustainable development. For this purpose, in this study the environmental sustainability of some of the Iranian provinces has been evaluated and compared using two methods of AHP and TOPSIS in the years of 2007 and 2012. Based on the results from AHP, the most stable and the least stable provinces in 2007 were Kermanshah and Markazi, while in the year 2012 East Azerbaijan and Kerman were the most and least stable provinces. Based on the TOPSIS results, in 2007, Golestan and Ardebil and in 2012 Golestan and Kerman were the most and the least stable provinces in Iran. The results show that even though both AHP and TOPSIS methods are appropriate at prioritizing provinces, but the results from the AHP are the preferred ones.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sustainable Development
  • Environmental Sustainability
  • AHP
  • TOPSIS
آرمن، سید عزیز و روح‌الله زارع. (1388). مصرف انرژی در بخش‌های مختلف و ارتباط آن با رشد اقتصادی در ایران: تحلیل علیت بر اساس روش تودا و یاماموتو، فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی، سال ششم، 21: 67-92.## اصغرپور، محمد جواد. (1393). تصمیم‌گیری چند معیاره، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ دوازدهم. ##بریمانی، فرامرز و صادق اصغری لفمجانی. (1389). تعیین شدت ناپایداری زیست‌محیطی سکونت‌گاه‌های روستایی سیستان با استفاده از مدل ارزیابی چند معیاری، جغرافیا و توسعه، 19: 127-144. ##ترازنامه انرژی سال‌های 1385 و 1390، معاونت امور برق و انرژی، دفتر برنامه‌ریزی کلان برق و انرژی. ##حسین‌زاده، سید رضا، رضا خسروی بیگی، مصطفی ایستگلدی و رضا شمس‌الدینی. (1390). ارزیابی پایداری زیست‌محیطی در نواحی شهری با استفاده از فن تصمیم‌گیری چند معیاره تخصیص خطی (مطالعه موردی: شهر بندر ترکمن)، چشم‌انداز جغرافیایی (مطالعات انسانی)، سال ششم، 16: 31-51. ##قدسی‌پور، سید حسن. (1392). فرآیند تحلیل سلسله مراتبی AHP، انتشارات دانشگاه صنعتی امیر کبیر، چاپ یازدهم، تابستان. ##مرکز آمار ایران. (1390). گزیده نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال. ##مرکز آمار ایران، درگاه ملی آمار: سالنامه آماری استان‌ها :www. amar.org.ir. ##ملکی، سعید، رضا احمدی، سجاد منفرد و محمد معتوگی. (1393). بررسی پایداری توسعه زیست‌محیطی با استفاده از آزمون‌های آماری در شهرستان‌های استان مرزی خوزستان، فصلنامه اطلاعات جغرافیایی، 23(90): 61-72. ##مؤمنی، منصور. (1392). مباحث نوین تحقیق در عملیات، چاپ پنجم، بهار. ##
Adams, W.M. (2008). Green Development: Environment and Sustainability in a Developing World. Routledge, 3rd edition, London. ##Alam, Sh., A. Fatima & M. S. Butt. (2007). Sustainable Development in Pakistan in the context of Energy Consumption Demand and Environmental Degradation. Journal of Asian Economics, 18: 825-837. ##Dinda, S. (2004). Environmental Kuznets Curve Hypothesis: A Survey. Ecological Economics, 49: 431-455. ##Jolly, C.L. (1994). Four Theories of Population Change and the Environment. Journal of Interdisciplinary Studies, 16(1): 61-90. ##Kara, Y. & A. Çiğdem Köne. (2012) The Analytic Hierarchy Process (AHP) Approach for Assessment of Regional Environmental Sustainability. Berlin Conference on Human Dimension of Global Environmental Change on Evidence for Sustainable Development. ##Lui, Y.D. He., S Buchanan & J. Liu. (2009). Ecological Footprint Dynamic of Yunnan China. Journal of Mountain Science, 6(3): 286-292. ##Mori, K. & A. Christodulou. (2011). Review of Sustainability Indices and Indicators: Towards a New City Sustainability Index (CSI). Journal of Environmental Impact Assessment Review, 1-13. ##Saynajoki, E.S., V. Inkeri, J. Heinonen & S. Junnila. (2014). How Central Business District Developments Facilitate Environmental Sustainability- A Multiple Case Study in Finland. Cities, 41: 101-113. ##Yu, Y. & Z. Wen. (2010). Evaluating China’s Urban Environmental Sustainability with Data Envelopment Analysis. Ecological Economics, 69: 1748-1755. ##Zhou, W., R. Wang & K. Zhang. (2006). Beijing Environmental Sustaiable Development from 1983 to 2003. International Journal of Sustainable Development and Word Ecology, 13(3): 199-210. ##