نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی دانشگاه یزد

2 کارشناس ارشد اقتصاد دانشگاه یزد

چکیده

هدف این تحقیق، شناسایی و رتبه بندی عوامل پیش‌بینی کننده تشکیل حباب قیمتی سهام در بورس اوراق بهادار تهران است. بدین منظور ابتدا از طریق آزمون های کشیدگی، تسلسل و چولگی وضعیت حبابی بودن قیمت 158 سهم طی دوره‌ی زمانی 1389 تا 1392 مشخص شد. سپس بر اساس ادبیات پژوهشی، برای پیش بینی حباب از متغیرهای شفافیت اطلاعات، اهرم مالی، نقدشوندگی، نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار سهام، p/e، شناوری سهم، مالکیت نهادی و اندازه شرکت استفاده شد. سپس با استفاده از روش رگرسیون لاجستیک تاثیر این متغیرها بر حباب قیمت تایید شد. نتایج تحقیق نشان داد که افزایش در متغیرهای شفافیت، شناوری سهم، نسبت ارزش دفتری به ارزش بازاری، نقدشوندگی سهام، مالکیت نهادی و اندازه شرکت باعث کاهش احتمال حبابی شدن قیمت سهم می‌شود. پس از آموزش شبکه عصبی با استفاده از داده های درون نمونه، شبکه با اطلاعات برون نمونه‌ای بهینه شد. در نهایت با استفاده از تحلیل حساسیت متغیرهای مستقل از طریق شبکه عصبی، این متغیرها بر اساس میزان توانایی پیش بینی حبابی شدن قیمت سهم رتبه بندی شدند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Identifying and ranking predictors of stock bubble: Application of Logistic regression and artificial neural network

چکیده [English]

The aim of this study is to identify and ranking the factors predicting stock price bubble in the Tehran Stock Exchange. For this purpose, at first through skewness, Kurtosis and runs tests on price of 158 stock symbol bubble status during the period from 1389 to 1392 were identified. According to research literature, affecting factor including information transparency, leverage, liquidity, ratio of book value to market value, p/e, liquidity, institutional ownership and firm size were used. Then, using logistic regression effect of this variable on price bubble was confirmed. Results show that the increase in transparency variables, B/M, liquidity, institutional ownership and firm size reduces the probability of forming bubble in share prices. After training artificial neural network, using the sample data the network were optimized by out of the sample data. Finally, using sensitivity analysis through neural network, these variables based on the ability to predict the share price bubble were ranked.

کلیدواژه‌ها [English]

  • transparency
  • price bubble
  • Tehran Stock Exchange
  • Neural Networks
  • logit regression
ابراهیمی سروعلیا، محمدحسن، میرفیض فلاح­شمس و شهناز آذرنگ. (1391). بررسی عوامل تأثیرگذار بر حباب قیمت در بورس اوراق بهادار تهران، فصلنامه علمی پژوهشی دانش سرمایه­گذاری، 4(1): 60-47.## امامی، محمد و سید شهاب الدین یثربی. (1393). کاربرد شبکه عصبی مصنوعی در تفسیر نتایج آزمایش پرسیومتری، فصلنامه مهندسی عمران مدرس، 14: 11-25. ##انصاری سامانی، حبیب، سید حسینعلی دانش و فرهان نظری. (1395). مسئولیت اجتماعی بنگاه و حباب قیمتی: مطالعه شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق‫بهادار تهران، فصلنامه دانش مالی اوراق بهادار، 10(33): 1-25. ##ایزدی نیا، ناصر، مهدی ابزری و ساوه درودی سعید. (1386). رابطه بین نرخ بازده مورد انتظار سرمایه گذاران با استفاده از مدل قیمت گذاری دارایی­های سرمایه­­ای و نسبت قیمت به درآمد سهام در بازار بورس تهران، مجله دانشکده علوم اداری و اقتصاد، 1 (44): 75-90. ##پورعلی، محمدرضا و محدثه حجامی. (1393). بررسی رابطه بین افشای مسئولیت اجتماعی و مالکیت نهادی در شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، فصلنامه علمی و پژوهشی دنش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 3(10): 135-150. ##حری، محمد صادق و کاوه مهدوی. (1394). طراحی مدلی جهت پیش بینی رتبه اعتباری مشتریان بانک­ها با استفاده از الگوریتم فراابتکاری و هیبریدی چند معیاره شبکه عصبی فازی – کلونی مورچگان (مطالعه موردی شعب پست بانک استان تهران)، 19(1): 91-116. ##داد محمدی، دانیال و عباس احمدی. (1393). رتبه بندی اعتباری مشتریان بانک با استفاده از شبکه عصبی با اتصالات جانبی، فصلنامه توسعه مدیریت پولی و بانکی، 2(3): 1-28. ##دیانتی، زهرا، مهدی مرادزاده و سعید محمودی. (1391). بررسی تأثیر سرمایه گذاران نهادی بر کاهش ریسک سقوط (ریزش) ارزش سهام، دانش سرمایه گذاری، 1(2): 1-18. ##راغفر، حسین و لیلا صانعی. (1389). اندازه­گیری آسیب پذیری خانوارها در مقابل فقر در شهر تهران: یک روش شناسایی خانوارهای محروم، فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، 3(10)، 58-40. ##رهنمای رودپشتی، فریدون، مهدی معدنچی زاج و شهرام بابالویان. (1391). بررسی کارایی اطلاعاتی و حباب عقلایی قیمت بورس اوراق بهادار تهران و زیربخش­های آن با استفاده از آزمون نسبت واریانس و آزمون پایایی قیمت- سود، 5(2): 59-75. ##زندیه، مصطفی و روزبه قوچانی. (1392). اثر حجم معاملات و نسبت بالای P/E در ایجاد حباب قیمتی در بورس اوراق بهادار تهران، دانش سرایه گذاری، 2(8): 71-88. ##ساعی، محمدجواد، علی اسماعیلی و اکبر باقری. (1389). بررسی تجربی محتوای اطلاعاتی "ارزش دفتری سهام" و "سود خالص" در شرکت­های روبه افول و قوی، دانش و توسعه، 17(30): 163 -187. ##شورورزی، محمد رضا. (1392). رابطه بین شفافیت اطلاعات بازار سرمایه و بروز حباب قیمت، دوفصلنامه اقتصاد پولی، مالی، 20(5): 58-27. ##صمدی، سعید، خدیجه نصرالهی و رضا ثقفی. (1388). ارزیابی پیش­بینی شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران، فصلنامه بورس اوراق بهادار، 2(6): 30- 5. ##صمدی، سعید، الهه مهری دهنوی و مصطفی رجبی. (1393). فرآیند دست­کاری قیمت شرکت­های هلدینگ در بورس اوراق بهادار تهران، پژوهشنامه علوم اقتصادی، 12(15): 9-1. ##فلاح شمس، میر فیض، حمیدرضا کردلوئی و مهدی رشنو. (1389). بررسی دستکاری قیمت­ها در بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از مدل ماشین بردار پشتیبان، فصلنامه تحقیقات مالی14(1): 69-84. ##قالیباف اصل، حسن و محبوبه ناطقی. (1387). بررسی کارایی در سطح ضعیف در بورس اوراق بهادار تهران (بررسی زیر بخش‌های بازار)، تحقیقات مالی، 9(1): 47-66. ##کردلویی، حمیدرضا و فرشاد تیموری. (1394). بررسی مقایسه‌ای توان مدل‌های ترکیب گوسی و ماشین بردار پشتیبان در تشخیص و پیش‌بینی حباب قیمتی، مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار، 6(23): 79-104. ##مریدی­پور، حمید، زهرا موسوی و فرشته دارش. (1388). معرفی ارزش بازار به ارزش دفتری سهام به عنوان معیاری برای اندازه­گیری ارزش سهام­دار، مجله حسابداری و مدیریت مالی، 2(15): 151-165. ##نوروش، ایرج، غلامرضا کرمی و جلال وافی ثانی. (1388). بررسی رابطه­ی ساز و کارهای نظام راهبردی شرکت و هزینه­های نمایندگی شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، تحقیقات حسابداری، (1): 27-4. ##نیکومرام، هاشم و یونس بادآورنهندی. (1388). تبیین و ارائه الگویی برای تعیین و ارزیابی عوامل موثر بر انتخاب کیفیت گزارشگری مالی در ایران، مجله فراسوی مدیریت، 2(8): 141-187. ##وکیلی فرد، حمیدرضا، قدرت الله طالب نیا و مهرداد کیانی. (1389). بررسی رابطه­ی میزان سهام شناورآزاد با ایجاد حباب قیمتی در شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران،1(4): 67-87. ##
Agresti, A. (2004). Categorical Data Analysis, New York, John Wiley. ##Alsaeed, K. (2005). The Association between Firm Characteristics and Disclosure. Journal of American Academy of Business, 7(1): 310- 321. ##Blanchard, O.J. & M.W. Watson. (1982). Bubbles, Rational Expectations and Financial Markets. ##Brooks, H.E. (2002). Normalized Damage from Major Tornadoes in the United States: 1896–1999. Wea. Forecasting,16:168–176. ##Brown, S. & S.A. Hillegiest. (2007). How Disclosure Quality Affects the Level of Information Asymmetry. Review of Accounting Studies, 12: 443–477. ##Buzby, S.L. (1975). Company Size, Listed Versus Unlisted Stocks, and the Extent of Financial Disclosure. Journal of Accounting Research, 13(1): 16-37. ##Campbell, J.A. & J. Shiller. (1987). Robert. Co Integration and Tests of Present Value models, Journal of Political Economy, 95(1): 1062-1088. ##Carole, C. (2006) Which Trade Move Price in Emerging Markets?, journal of Multinatinal Financial Management, 16(2): 184 -198. ##Fama, E. F. Fisher, L. Jensen, M.C. & R. Roll. (1969). The Adjustment of Stock Price to New Information, International Economic Review. 10(1): 1-21. ##Filardo, A. J. (2004). Monetary Policy and Asset Price Bubbles: Calibrating The Monetary Policy Trade-Offs, 155(2): 2-8. ##Francis, J., R. LaFond. P. M. Olsson & K. Schipper. (2004). Costs of equity and earnings attributes. The accounting review, 79(4): 967-1010. ##Hirigoyen, G & T. Poulain-Rehm. (2014). Relationships between Corporate Social Responsibility and Financial Performance: What is the Causality? http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2531631. ##Karamanou, I. & N. Vafeas. (2005). The association between corporate boards, audit committees, and management earnings forecasts: An empirical analysis. Journal of Accounting Research, 43(3): 453-486. ##Keighobadi, H. A. Ghadiri Moghadam, M. Jalali Majidi. (2014). Evaluating the Elements Causing and Affecting Economic Bubble in Tehran Stock Exchange Using Logit and ANN Models; MAGNT Research Report (ISSN. 1444-8939), 2(7): 79-87. ##Kim, Y., H. Li & S. Li. (2014). Corporate social responsibility and stock price crash risk. Journal of Banking & Finance, 43(2): 1-13. ##Koustas, Z. (2015). From dissonance to resonance: Cognitive interdependence in quantitative finance. Econ Soc, 41(3):383–417. ##Narayan, P. K., S. Mishra, S. Sharma & R. Liu. (2013). Determinants of stock price bubbles. Economic Modelling, 35: 661-667. ##Newman, P., M. Murry & J. Eatwell. (1992). The New Palgrave Dictionary of Money and Finance London Macmillan 3: 74-76. ##Owusu-Ansah, S. (2000). Timeliness of corporate financial reporting in emerging capital markets: Empirical evidence from the zimbawe stock exchange. Accounting and Business Research, 30 (3): 241-254. ##Raffournier, B. (1995). The determinants of voluntary financial disclosure by swiss listed companies. European Accouuting Review, 4 (2): 261-280. ##Santoni, G. J. (1987). The great bull markets 1924-29 and 1982-87: speculative bubbles or economic fundamentals?. Federal Reserve Bank of St. Louis Review, 69(9): 16-29. ##Shiller, D. (1981), Speculative Prices and Popular Models. Journal of Economic Perspective, 4(2): 55-65. ##Singhavi, S. S & H. B. Desai, (1971). An empirical analysis of the quality of corporate financial disclosure. The Accouting Review, 46 (1): 129-138. ##Watts, R. & J. L. Zimmerman. (1986). Positive Accounting Theory. United States of America: Prentice-Hall Inc. ##Imani, Z., H. Hajizadeh & A. Olia. (2016). A Study on the Relationship between Social Responsibility, Earnings Transparency and Stock Price Crash Risk. Academic Journal of Accounting and Economic Researches, 5: 1-10. ##