نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 هیآت علمی، دانشگاه شهید بهشتی

2 دانشجو، دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

صادرات خدمات فنی و مهندسی علاوه‌بر توسعه‌ی بخش کالایی، باعث اشتغال‌زایی، بهبود تراز تجاری و رشد اقتصادی کشورها می‌شود. با توجه به نقش صادرات خدمات فنی و مهندسی در بهبود وضعیت اقتصادی، در این مطالعه سعی شده است که الگویی برای عرضه‌ی صادرات خدمات فنی و مهندسی تصریح شود، تا با کمک آن اثر عوامل مختلف بر عرضه‌ی این نوع صادرات در اقتصاد ایران طی دوره‌ی 1393:04-1378:01، ارزیابی شود.
الگوی مورد بررسی در این مطالعه تابعی از متغیرهای حقیقی تولید ناخالص داخلی، نرخ ارز، بهره‌وری کل، حجم نقدینگی کل، نرخ تورم بر اساس شاخص تعدیل کننده تولید ناخالص داخلی و سیاست‌های حمایتی دولت از این بخش در نظر گرفته شده است. روش‌های استفاده شده برای ارزیابی وجود رابطه‌ی بلندمدت و پویایی الگو، هم‌انباشتگی فصلی و الگوی تصحیح خطای فصلی است. همچنین ضرایب الگوی بلندمدت برآورد شده است.
بر اساس نتایج، هم‌انباشتگی در سه فرکانس کلی، فصلی و سالیانه تأیید می‌شود که نشان دهنده‌ی وجود رابطه‌ی بلندمدت بین متغیرهای الگو است. الگوی تصحیح خطا نیز ثبات تابع عرضه‌ی صادرات خدمات فنی و مهندسی را در فرکانس‌های کلی، شش ماهه و سالانه تأیید می-کند. همچنین اثرگذاری و علامت همه‌ی متغیرهای توضیحی در الگوی مورد نظر تأیید و موافق با انتظارات نظری است. بهره‌وری و سیاست‌های حمایتی دولت نیز از نظر اهمیت بعد از گشایش ظرفیت تولید در این بخش، مهمترین متغیر اثرگذار بر گسترش صادرات خدمات فنی و مهندسی است و می‌تواند فرآیند دسترسی به اقتصاد «درون‌زای برون‌گرا» را تحقق بخشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Determinants of Export of Technical and Engineering Services in Iran: Seasonal Co-integration Approach

نویسنده [English]

  • Mehdi Yazdani 1

1 Faculty Membership, Shahid Beheshti University

چکیده [English]

In addition to the development of the commodity sector, exports of services, including technical and engineering services (TES) have led to employment, improvement of trade balance and economic growth in developing countries. According to the role of TES on improvement of economic situations, using a descriptive and analytical approach, this study tries to specify a model and investigate the performance and effective determinants of TES export supply in Iranian economy.
The suggested model in this study for TES export supply is assumed as function of gross domestic product, consumer price index, real exchange rate, total productivity, liquidity and protectionist policies during 1378Q1-1393Q4. The used method for evaluating existence of the long-run relationship is seasonal cointegration. Also for investigating of the model’s dynamic, seasonal error correction model has been used. Finally, the long-run coefficients have been estimated.
The results show that cointegration is existed in all three overall, seasonal and annual frequencies which indicate the existence of long-run relationship among variables of the model. The error correction model, indicating dynamic procedure of the model, confirms the stability of TES export supply in both overall and semi-annual frequencies. Also all coefficients are significant and onsistent with theoretical expectations. Finally, expect of production capacity promotion, productivity and protectionst policies are the main factors for expanding of TES export in long-run.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Export of Technical and Engineering Services (TES)
  • Protectionist Policies
  • Seasonal Cointegration
  • Seasonal Error Correction Model
احمدزاده، خالد، کاظم یاوری، عباس عصاری و بهرام سحابی. (1391). بررسی عوامل مؤثر بر صادرات خدمات مطالعه موردی: صادرات خدمات فنی و مهندسی. پژوهش‌نامه‌ی اقتصادی ، 47: 20-1.## اصغرپور، حسین، سکینه سجودی و نسیم مهین اصلانی­نیا. (1390). تحلیل تجربی میزان انتقال اثر نرخ ارز بر قیمت صادرات غیرنفتی ایران. پژوهش­های اقتصادی، 3: 134-111. ##بابایی، ساناز. (1388). نگاهی به صادرات خدمات فنی و مهندسی درایران. بررسی مسائل و سیاست­های اقتصادی، 93 و 94: 70-51. ##بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران. (1393-1378). اداره حساب‌های اقتصادی. گزارش اقتصادی ترازنامه‌ی بانک مرکزی. ##پایتختی اسکویی، سید علی، احسان شافعی و رضا رمضانی. (1392). عرضه صادرات غیرنفتی در ایران: کاربرد رهیافت فیلتر کالمن. سیاست­های راه­بردی و کلان، 4: 86-69.  ##سازمان توسعه‌ی تجارت ایران. (1380). گزارش آیین­نامه­ی اجرایی حمایت از صادرات خدمات فنی و مهندسی. ##سازمان توسعه‌ی تجارت ایران. (1394-1373). گزارش صادرات خدمات فنی و مهندسی. ##سازمان ملی بهره­وری ایران. (1393). راهنمای اندازه‌گیری شاخص‌های بهره‌وری نیروی کار و سرمایه و بهره‌وری کل عوامل در بخش‌ها و زیربخش‌های اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی کشور. ##سلطانی، الیزابت. (1388). نقش بهره­وری در رشد اقتصادی و توسعه­ی صادرات غیرنفتی. بررسی مسائل و سیاست­های اقتصادی، 95 و 96: 34-5. ##شاکری، عباس. (1383). عوامل تعیین‌کننده‌ی صادرات غیرنفتی ایران. پژوهش‌های اقتصادی ایران، 21: 50-23. ##طیبی، سید کمیل و اکبر توکلی. (1379). یک چارچوب تحلیلی از تعامل بین واردات واسطه­ای-سرمایه­ای و صادرات غیرنفتی در بخش صنعتی اقتصاد ایران (1376-1340). پژوهش­نامه بازرگانی، 15: 24-1. ##طیبی، سیدکمیل و شیرین مصری‌نژاد. (1381). بررسی رابطه‌ی تعاملی کوتاه‌مدت و بلندمدت تورم و عرضه‌ی صادرات غیرنفتی در ایران. تحقیقات اقتصادی، 61: 23-1. ##طیبی، سیدکمیل و علی فرهادی‌کیا. (1379). اثرات کوتاه‌مدت و بلندمدت سیاست‌های ارزی بر صادرات غیرنفتی ایران. مجموعه مقالات دهمین کنفرانس سالانه سیاست‌های پولی و ارزی، تهران، مؤسسه تحقیقات پولی و ارزی، 1(1): 309-287. ##کمالی اردکانی و میترا نصیری. (1383). تجارت خدمات در سازمان جهانی تجارت. مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی. چاپ اول. تهران. ##گودرزی، آتوسا و محمدحسن صبوری دیلمی. (1392). بررسی رابطه­ی بلندمدت میان نرخ ارز و صادرات غیرنفتی در ایران. مجلس و راه­برد، 77: 39-5. ##مهرآرا، محسن و رضا داور پناه. (1377). تأثیر سیاست‌های حمایتی بر صادرات غیرنفتی در اقتصاد ایران. برنامه و بودجه، 30: 60-29. ##نفری، اکبر. (1381). آثار یکسان­سازی نرخ ارز بر تجارت خارجی محصولات کشاورزی. مجموعه مقالات: آثار یکسان­سازی نرخ ارز بر بخش کشاورزی. مؤسسه پژوهش­های برنامه­ریزی و اقتصادی کشور، 91-59. ##ولدخانی، عباس. (1376). عوامل تعیین کننده‌ی صادرات غیرنفتی در ایران. برنامه و بودجه، 22 و 23: 30-3. ##
Beckerman, W. (1992). Economic Growth and the Environment: Whose growth? Whose Environment?. World Development, 20(4): 481-496. ##Cho, D. (1994). A Dynamic Approach to International Competitiveness: The Case of Korea. Far Eastern Business, 1(1): 17-36. ##Engle, R.F., C.W.J. Granger, S. Hylleberg & H.S. Lee. (1993). The Japanese Consumption Function. Econometrics, 55: 275-298. ##Goldstein, M. & M.S. Khan. (1978). The Supply and Demand for Exports: A Simultaneous Approach. Review of Economics and Statistics, 60: 275-286. ##Hasanov, F. & I. Samadova. (2010). The Impact of Real Exchange Rate on NonOil Exports. MPRA Paper, 29556: 1-16. ##Hylleberg, S., R.F. Engle, C.W.J. Granger & B.S. Yoo. (1990). Seasonal Integration and Co-integration. Econometric, 44: 215-238. ##Kohli, U.R. (1978). A Gross National Production and the Derived Demand for Imports and Supply of Export. Canadian Journal of Economist, 11: 167-182. ##Moniruzzaman, M.D., M. Toy & A. Hassan. (2011). The Export Supply Model of Bangladesh. International Journal of Economics and Financial Issues, 4: 163-171. ##Nordas, H. & J. Hodge. (2001). Liberalization of Trade In Producer Services-The Impact on Developing Countries. South African Journal of Economics, 69(1): 93-93. ##Porter, M.E. (1990). The Competitive Advantage of Nations. Free Press, MacMillan Press Ltd. First Published. New York. ##Porter, M.E. (2003). Determinants of Regional Economic Performance. Harvard Business School, Harvard University (mimeo). First Published. Boston, MA. ##Prasanna, N. (2010). Impact of Foreign Direct Investment on Export Performance in India. JSoc Sci, 24: 65-71. ##Reinhart, C. (1995). Devaluation Relative Prices, and International Trade: Evidence from Developing Countries. IMF Staff Paper, Palgrave Macmillan, 42(2): 290-312. ##Richard, H. & R. Sollis. (2003). Applied Time Series Modelling and Forecasting. Wiley Press. First Published. Chichester. ##Wagner, J. (2005). Exports and Productivity: a Survey of the Evidence from Firm level Data. Lueneburg University Press. First Published. Lueneburg. ##