نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه شهیدچمران اهواز

2 دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

توزیع نابرابر درآمد و ثروت در جامعه سبب بروز مشکلات بسیاری در حوزه-های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی کشور خواهد شد. از آنجا که مالیات‌ها نقش اساسی‌تری را نسبت به سایر ابزارهای اقتصادی برای تعدیل توزیع درآمد و ثروت در جامعه بر عهده دارند، در این پژوهش تلاش شده تا اولویت مالیات‌گیری از بخش‌های اقتصادی در جهت کاهش نابرابری‌ها تعیین گردد. بدین منظور، با بهره‌گیری از ماتریس حسابداری اجتماعی سال 1380و استفاده از نرم‌افزارهای IO-SAM و MATS آثار و تبعات افزایش نرخ مالیات بر هر یک از بخش‌های اقتصادی بررسی شد. بعلاوه، کل اثرات به اثرات مستقیم و غیرمستقیم تفکیک شد. نتایج به دست آمده نشان داد که افزایش نرخ مالیات در بخش‌های وسایل نقلیه موتوری، خدمات حمل و نقل هوایی، بنزین، پست، مخابرات و خدمات پشتیبانی شاخص هزینه زندگی خانوارهای کم درآمد را کمتر افزایش می‌دهد و با توجه به اولویت ذکر شده می‌توان از آنها مالیات گرفت. اما در بخش‌های برق، نفت سفید، آرد، روغن‌های گیاهی و حیوانی، گوشت، محصولات لبنی، خدمات حمل و نقل جاده‌ای مسافر، چای و قند احتمالاً به دلیل مصرف بالای خانوارهای کم درآمد، شاخص هزینه زندگی این خانوارها بیشتر افزایش می‌یابد. بنابراین بهتر است از این بخش‌ها با اولویت بیان شده مالیات کمتری گرفته شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Tax Prioritization of Economic Sectors to Improve the Income Distribution in Iran’s Economy Using Social Accounting Matrix

چکیده [English]

Inequality distribution of income causes many problems in economic, social and political fields in a society. Governments regulate the redistribution of income through fiscal policy, such as taxes, subsidies and grants. Since taxes have a more fundamental role than other economic measures in adjusting the distribution of income and wealth in a society, this study attempts to present a prioritization for the taxation in economic sectors in order to reduce income inequalities. Therefore, using the 1380 social accounting matrix and IO & SAM & MATS software, the consequences of increases in tax rates were determined for each economic sector. Moreover, the total effects were divided into direct and indirect effects. The results indicated that increasing tax rates in sections like motor vehicles, air transport services, fuel, posts, telecommunications and support services increases the cost of living index less for low-income households, so they can pay more taxes in these sectors. On the other hand, due to the high consumption of low-income households in the electricity, kerosene, flour, animal and vegetable oils, meat, dairy products, road transportation services, tea sectors the cost of living index would increase more in such sectors. Therefore, it’s better that these section pay less taxes than others.

کلیدواژه‌ها [English]

  • tax
  • Income Distribution
  • expenditure index
  • SAM
اندایش، یعقوب و امید مهدیه. (1383). بررسی مالیات بر شاخص قیمت تولید کننده با رهیافت تحلیل مسیر ساختاری (SAM). فصلنامه بررسی­های اقتصادی، 1 (2): 60-37.
بانویی، علی اصغر و سهیلا پروین. (1387). تحلیل های سیاستی آثار حذف یارانه ی کالاهای اساسی بر شاخص هزینه زندگی خانوارهای شهری و روستایی در چارچوب تحلیل مسیر ساختاری.  فصلنامه اقتصاد مقداری (بررسی های اقتصاد سابق)، 5 (4): 33-1.
بانویی، علی اصغر و فرشاد مومنی. (1389). تحلیل های ضرایب فزاینده رشد و توزیع درآمد در چارچوب ماتریس حسابداری اجتماعی: مورد ایران و کشورهای منتخب. ویژه­نامه بازار سرمایه، 7: 197-173.
 بانوئی، علی اصغر. (1384). بررسی رابطه بین توزیع درآمد و افزایش تولید در اقتصاد ایران با استفاده از ماتریس حسابداری اجتماعی. پژوهش­های اقتصادی ایران، 23: 117- 95.
بانویی، علی اصغر، سهیلا پروین و علی فریدزاد. (1390). اثرات قیمتی مالیات بر ارزش افزوده با استفاده از تکنیک داده- ستانده (مورد ایران). فصلنامه پژوهش­های اقتصادی ایران، 47: 127- 105.
بانوئی، علی اصغر، محمد جلوداری ممقانی، یعقوب اندایش، حسن علیزاده و مینا محمودی. (1383). بررسی کمی تعاملات بخش­های اصلی اقتصاد کشور در قالب تحلیل مسیر ساختاری. پژوهش­های اقتصادی ایران، 20: 145- 120.
پیرائی، خسرو و محمدرضا شهسوار. (1387). ارزیابی یارانه­ها و مالیات­های غیر مستقیم از جنبه رفاه اجتماعی در ایران. نشریه­نامه اقتصادی، 1: 148- 119.
رعایائی، مهدی، مهدی قائمی اصل و سید مهدی موسوی بررودی. (1390). ارزیابی میزان تأثیرپذیری قیمتی بخش­های اقتصادی از کاهش یارانه بخش خدمات آب، برق و گاز. فصنامه راهبرد یاس، 25: 66-51.
ماسگریو، ریچارد ا. و ماسگریو، پگی ب. (1372). مالیه عمومی در تئوری و عمل. ترجمه: مسعود احمدی، یدالله ابراهیمی­فر. سازمان برنامه و بودجه، مرکز مدارک اقتصادی- اجتماعی.
Amir, H., A-A. John & D. Tien. (2013). The impact of the Indonesian income tax reform: A CGE analysis. Economic Modelling, 31: 492-501.
Christandl, F., D. Fetchenhauer & E. Hoelzl. (2011). Price Perception and Confirmation Bias in the Context of a VAT Increase. Journal of Economic Psychology, 32: 131-141.
Chu, K., H. Davoodi. & S. Gupta. (2000). Income Distribution and tax and Government spending policies in developing countries. IMF working paper, Washington.
Keuning, S. (1989). Measuring Welfare with a Social Accounting Matrix, with Special Reference to Indonesia”, Netherland Review of Development Studies, 2: 121-141.
Keuning, S. (1996). Accounting For Economic Development and Social Chang. IOS, Press, Chap.1.
Khan, A. H. (2007). Social Accounting Matrix: A Short Introduction. Working Paper No. F. 477, University of Denvor, U.S.A.
Leonid, A. L. (2001). The equity tax and shelter. Boston University, Institute des hautes etudes scientifiques.
Musgrave, R. A. (1959). The Theory of Sector Finance. Mc Graw- Hill.
Parra, J. C. & Q. Wodon. (2008). Comparing the Impact of Food and Energy Price Shocks on Consumers: A Social Accounting Matrix Analysis for Ghana. Policy Research Working Paper 4741.
Pyatt, G. & J. I. Round. (1985). Social Accounting Matrices; A Basis for Planning. World Bank, Washington D C.
Round, I. J. (2003). Constructing SAMS for Development Policy Analysis: Lessons Learned and Challenges Ahead. Economic Systems Research, Vol. 5, No. 2.
Son, H. H. (2003). Is Thailand’s Fiscal System Pro – Poor Looking From Income and Expenditure Components. The World Bank.