نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مصطفی کریم زاده ¹
• خدیجه نصراللهی ²
• سعید صمدی ²
• رحیم دلالی اصفهانی ³
• مجید فخار ⁴

¹ استادیار گروه اقتصاد دانشگاه فردوسی مشهد

² استادیار گروه اقتصاد دانشگاه اصفهان

³ دانشیار گروه اقتصاد دانشگاه اصفهان

⁴ استادیار گروه ریاضی دانشگاه اصفهان

چکیده

یکی از ویژگی­ های اقتصادهای نفتی وجود بیماری هلندی در این اقتصادها است.  با افزایش قیمت نفت و درآمدهای نفتی، ثروت یک کشور افزایش می­ یابد، افزایش ثروت موجب تقویت و رشد بخش غیرقابل مبادله­ ی اقتصاد و تضعیف بخش قابل مبادله ­ ی اقتصاد می­ شود.  در این حالت، فعالیت­ هایی از قبیل بخش خدمات و ساختمان رشد می ­کنند و در عوض فعالیت­ هایی مانند بخش صنعت دچار رکود می­ گردند، در این زمان بیماری هلندی اتفاق می ­افتد.  هدف اصلی این پژوهش بررسی بیماری هلندی در اقتصاد ایرانبا ملاحظه ­ ی سرمایه­ گذاری قابل مبادله و غیر قابل مبادله است.  برای این منظور از تکنیک هم جمعی برای دوره ­ی زمانی 86-1350 استفاده شده است.  برای رسیدن به این هدف ابتدا تابع سرمایه­ گذاری بر اساس نظریه ­های متعارف سرمایه گذاری و همچنین با ملاحظه­ ی مکانیزم تاثیر­گذاری رابطه­ ی مبادله بر سرمایه ­گذاری تصریح گردید.  به منظور برآورد الگوی تصریح شده از روش جوهانسن- جوسلیوس استفاده شد.  بردارهای هم جمعی برآورد شده نشان دهنده ­ی تاثیر مثبت تولید ناخالص داخلی و سطح عمومی قیمت­ ها و تاثیر منفی نرخ بهره بر سرمایه ­گذاری هر دو بخش بود.  از طرفی دیگر، تاثیر گذاری رابطه­ ی مبادله بر سرمایه­ گذاری بخش قابل مبادله و غیر قابل مبادله متفاوت بود، به طوری که رابطه­ ی مبادله بر سرمایه ­گذاری بخش قابل مبادله تأثیر منفی و بر سرمایه ­گذاری بخش غیر قابل مبادله تاثیر مثبت داشت.  به عبارتی دیگر، نتیجه بررسی حاکی از تایید وجود بیماری هلندی در اقتصاد ایران بود.

کلیدواژه‌ها

• بیماری هلندی
• رابطه ی مبادله
• سرمایه گذاری بخش قابل مبادله و غیر قابل مبادله
• نظریه ی کوردن و نیری

عنوان مقاله [English]

Examination of Dutch Disease in Iranian Economy with Emphasis on Impact of Terms of Trade on Investment Structure

نویسندگان [English]

• Mostafa Karimzadeh ¹
• Khadijeh Nasrollahi ²
• Saed Samadi ²
• Rahim Dallali Isfahani ³
• Majid Fakhar ⁴

چکیده [English]

Volatility of terms of trade has particular features in oil exporting countries. A large part of the variability of the terms of trade is associated with extreme movements in oil prices. In this paper we study Dutch Disease in Iranian economy with emphasis on impact of terms of trade on tradeable and non-tradeable investment by cointegration technique in period (1971-2003). First, we consider Corden and Neary theory about Dutch Disease. Second, we derived the investment function according present value criteria, accelerator principle and neoclassical theory of investment. This model included of GDP, CPI, rate of interest and terms of trade. Third, we estimated this model by Johnsen-Juselius cointegration technique. We find a long run relationship among these variables. Our results verified existence of Dutch Disease in Iranian economy.

کلیدواژه‌ها [English]

• dutch disease
• Terms of trade
• tradeable and non-tradeable investment
• corden and neary theory
• cointegration vector